Charakterystyka chorób psychicznych w Polsce pokazuje złożoną sytuację – z jednej strony rosnącą skalę problemu, z drugiej strony ograniczoną dostępność i jakość opieki psychiatrycznej.
Szacuje się, że ponad 8 mln Polaków ma lub miało objawy zaburzeń psychicznych. Wg danych statystycznych w 2023 r. w Poradniach Zdrowia Psychicznego zarejestrowano ponad 2,3 mln osób. Zaburzenia psychiczne są drugą najczęstszą przyczyną niezdolności do pracy w Polsce. Rośnie liczba prób samobójczych, zwłaszcza wśród młodych – dramatyczne wzrosty po 2020 r. Zaburzenia psychiczne to nie tylko plaga wielkich miast. Dotykają one również mieszkańców mniejszych miast czy wsi. Spotyka też wielu mieszkańców naszego powiatu.
Pamiętać należy, iż choroba psychiczna może dotknąć każdego człowieka, bez względu na jego wykształcenie, poziom życia, pełnione funkcje, stanowisko czy rozpoznawalność. To nie tylko problem ludzi o niskim statusie społecznym – może dotykać zarówno biednych jak i bogatych, robotników i kierowników, społeczników i polityków, mieszkańców Kutna i Warszawy. Objawów choroby nie należy bagatelizować, bowiem może ona wyrządzić wiele krzywdy zarówno osobie chorej jak i otoczeniu, w którym funkcjonuje. Przyznanie się do choroby nie żaden wstyd, a przejaw odpowiedzialności za siebie i innych.
Choroby psychiczne mają istotny, często wieloaspektowy wpływ na funkcjonowanie człowieka – zarówno w sferze psychicznej, fizycznej, społecznej, jak i zawodowej. Skutki mogą być krótkoterminowe (np. epizod depresji) lub długofalowe (np. schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa).
Choroby psychiczne zaburzają sposób w jaki człowiek:
- myśli – np. zniekształcone postrzeganie rzeczywistości, pesymizm, urojenia,
- odczuwa emocje – wahania nastroju, apatia, nadmierny lęk lub drażliwość,
- podejmuje decyzje – trudności z planowaniem, osłabienie motywacji,
- koncentruje się i zapamiętuje – problemy z uwagą i funkcjami wykonawczymi, zwłaszcza w depresji i schizofrenii.
Choroby psychiczne często prowadzą do:
- izolacji społecznej – wycofanie z relacji, unikanie kontaktów,
- trudności w komunikacji – nieporozumienia, zmniejszona empatia, brak zaufania,
- utraty relacji – rozpad związków, przyjaźni, zerwanie kontaktów rodzinnych, biznesowych, społecznych
- stygmatyzacji – obawa przed ujawnieniem choroby, brak akceptacji przez otoczenie.
W sferze zawodowej może nastąpić: spadek efektywności, absencje, problemy z koncentracją i terminowością, trudności z utrzymaniem zatrudnienia, w przypadku dzieci i młodzieży – problemy z nauką, opuszczanie szkoły, pogorszenie wyników.
Osoby z depresją czy schizofrenią żyją średnio 10-20 lat krócej – głównie przez niewystarczającą opiekę somatyczną i styl życia. Występowanie tych chorób wpływa bezpośrednio na ich funkcjonowanie w społeczeństwie.
System opieki psychiatrycznej w Polsce boryka się z ogromnymi problemami z dostępnością do świadczeń. Najczęstsze problemy to:
- Niedobór specjalistów – w Polsce jest około 4 200 psychiatrów, z czego wielu nie pracuje w publicznej ochronie zdrowia.
- Długość oczekiwania na wizytę u psychiatry lub psychologa w NFZ: od 2 tygodni do nawet kilku miesięcy.
- Niewystarczająca opieka środowiskowa (choć rozwijają się Centra Zdrowia Psychicznego).
- Poważne niedobory w psychiatrii dziecięcej – wielu młodych trafia na oddziały z opóźnieniem i w ciężkim stanie.
Kutnowski Szpital Samorządowy posiada Poradnię Zdrowia Psychicznego i Leczenia Uzależnień na terenie powiatu kutnowskiego – zapewnia to podstawowy dostęp do konsultacji specjalistycznej. Specjaliści pracujący w tych poradniach obejmują swoich podopiecznych kompleksową opieką.
Artykuł opublikowany był w „Powiatowym Życiu Kutna” nr 13/14 (647/648) z 2 lipca 2025 roku.
Materiał promocyjny KSS
